Stikstofproblematiek in de bouw

Wat is PAS?

Op 29 mei 2019 deed de Raad van State uitspraak over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Het oordeelde dat het PAS geen basis voor toestemming mag zijn voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken. Eerder werd er namelijk op basis van het PAS wél alvast toestemming gegeven voor dergelijke activiteiten. Daarbij liep men vooruit op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden. Dat mag dus niet meer. Op grond van de Europese Habitatrichtlijn moet vooraf vaststaan dat de geplande maatregelen daadwerkelijk resultaat hebben.

Gevolgen voor de bouw- en infrasector

Deze uitspraak heeft grote gevolgen voor de bouw- en infrasector. Bouwprojecten in de buurt van  Natura 2000-gebieden moeten nu aan allerlei voorwaarden voldoen. Deze gebieden zijn extra gevoelig voor stikstofuitstoot en worden daarom extra beschermd. Door deze uitspraak is de vergunningverlening voor projecten volledig stil komen te liggen en volgens een inventarisatie staan 18.000 projecten op losse schroeven.

Daarmee komen 70.000 banen in de bouw op de tocht te staan, berekende ABN AMRO. Een deel kan worden opgevangen door het niet invullen van vacatures. Maar de bouw zal niet ontkomen aan het verkleinen van de flexibele schil of het ontslaan van vast personeel. Eerder berekende ABN-AMRO al dat de uitspraak de komende vijf jaar een schadepost van 14 miljard betekent voor de bouwsector.

Bouwprojecten in de ijskast

Naast de infraprojecten (wegen, spoor en vliegvelden) wordt de woning- en utiliteitsbouw hard geraakt. De Raad van State heeft inmiddels uitspraak gedaan over een aantal bestemmingsplannen voor nieuwe woningen en gebouwen. Deze zijn allemaal vernietigd, omdat oude regelgeving gevolgd werd. Door de hoge bouwkosten en een tekort aan personeel haperde de woningbouwproductie al, maar de uitspraak van de RvS laat de woningbouw nu bijna tot stilstand komen.

Advies: ‘Niet alles kan’

Op 25 september jl. presenteerde het adviescollege Stikstofproblematiek, onder leiding van Johan Remkes, een eerste advies voor de korte termijn met de titel ‘Niet alles kan’. Volgens kenners bevat dit advies echter onvoldoende oplossingen om de bouw op korte termijn weer vlot te trekken.

Maatregelen bouwsector

Volgens het adviescollege kan de bouwsector stikstofuitstoot beperken door modulair, energie neutraal, circulair en natuur inclusief te bouwen. Ook moet de sector beter gebruik maken van innovatieve technieken en materialen. Datzelfde geldt voor bedrijven die aanleg-, beheer- en onderhoudswerkzaamheden uitvoeren in Natura 2000-gebieden. Deze bedrijven moeten gestimuleerd worden hun werkzaamheden emissiearm uit te voeren. Bouwend Nederland geeft aan dat de sector hier hard aan werkt. 

Het dwingt de bouw wel anders te gaan denken. Prefab is een mogelijke oplossing vanwege minder transportbewegingen en minder bouwwerkzaamheden op locatie. Andere oplossingen zijn elektrisch rijden, met deelauto's werken of het meer hergebruiken van producten (circulair bouwen).

Eerste stappen naar een oplossing 

De ministerraad vergaderde vrijdag 4 oktober jl. tot diep in de nacht over de problemen met stikstof. Doel was ervoor te zorgen dat (kleine) bouwprojecten die zijn stilgelegd weer kunnen opstarten en de vergunningsverlening weer op gang komt. De regering stelt onder meer een gebiedsgerichte aanpak voor. Daarnaast wil het voor het einde van het jaar een drempelwaarde invoeren.

Lees ook: Groen wagenpark van Hormes

Lees meer verhalen